Алгачкы коомдун тарыхы

2. "Концептуалдык карта"

3. "Мүмкүнчүлүктөр веери" техникасы

4. "Идеялар дөңгөлөгү" техникасы

5. "Инсерт"

9. "Дарак" методу

10. "Венндин диаграммасы "

11. "Балык" диаграммасы

12. "Убактылуу чынжырча"

13. "Т-схема". Дебат уюштуруу.

14. "Тең-теңине" методу боюнча багытталган өз ара суроо    

       салуу

15. "Эмне үчүн" техникасы

16. Дискуссия

17. "Эки бөлүктүү күндөлүк"

18. "Интервью" методу

  "Концептуалдык карта"

Бул эмне?

Концепциялыкк карта – ойлорду  тааныштыруу жана байланыштыруу жолу. СМдин негизги эрежелерин 60- жылдары Карнелл университетинен профессор Джозеф Новак (Joseph D. Novak) иштеп чыккан, ал өз кезегинде жаңы концепцияларды түзүү үчүн мындан мурунку тажрыйбанын маанилүүлүгүн көрсөткөн Дэвид Озубэлдин (David Ausubel) теориясына таянган.

Сунуш кылынган метод жаңы билимдерди жана маалыматтарды конспектилөөнүн стандарттуу схемасына альтернатива катарында колдонгонго  кызмат кылат. Карталарды түзүү Сизге мүмкүндүк берет:

- башкы, экинчи, үчүнчү (ж.б.у.с.) бутактарды колдонуу эсебинен иерархиялык катарда идеялардарды курамдаштырууга;

- ачык жана түстүү образдардын жардамы менен идеяларды күчөтүүгө;

- алардын ортосундагы байланышты көрсөтүүгө,

- концепцияларды түс, шрифттин өлчөмү, өзгөчө  белгилөөлөр менен бөлүп көрсөтүүгө,

- атайын  символдордун жардамы менен идеяларды баалоого жана комментариялоого.

Кантип аткарса болот?

Картография концепциясы өз ичине негизги идеяны  жазууну жана негизги ой менен байланышкан жаңы, ассоциацияланган идеяларды ойлонуштурууну  камтыйт. Жазып алган урунттуу  идеяларга көңүлдү топтоштуруу аркылуу  Сиз жаңы маалыматты  түшүнүүгө жана эстеп калууга жардам  берген ыңгайда билимди баяндайсыз.

1-кадам. Башкы идеяны так ортосуна жайгаштырыңыз

Көпчүлүк окуучуларга аң-сезим картасын  ландшафттык стилде чийүү үчүн дептер менен иштөө ыңгайлуураактай сезилет. Бул учурда  башкы  ой же тема кагаздын так ортосунда  жайгашат, бул болсо башкы идеянын тегерегине башка ойлорду жазуу үчүн максимум орунду камсыз кылат.

2-кадам. Актай казазга, паузасыз, ой жүгүртүүсүз же редакциялоосуз тез тартыңыз

Маалыматты кийинчерээк редакциялоо үчүн Сизде жетишээрлик убакыт болот, ошондуктан бул этапта ар бир мүмкүнчүлүктү аң-сезим картасына киргизүү маанилүү. Кээде ал сиздин теманы билүүңүздүн ачкычы боло алган мүмкүнчүлүктөрдүн бириболуп калат.

3-кадам. Байланыштарды издеңиз

Сиздин аң-сезим картаңызда пайда болгон ойлордун байламын көрсөтүү үчүн сызыкчыларды, түстөрдү, жебелерди, бутакчаларды же каалаган башка белгилерди колдонуңуз. Бул байланыштар Сиздин жаңы маалыматты же дил-баяндын  курамдаштырылган планын түзүүңүзгө маанилүү болушу мүмкүн. Картаны өздүк символдордун жана сүрөттөрдүн жардамы менен жасалгалап жатып, Сиз, эске түшүрүүгө жана түшүнүүгө жардам берген ойлордун ортосунда визуалдык жана ойлонуштурулган байланыштарды курасыз.

4-кадам. Баш тамгаларды колдонуңуз

Баш тамгаларды колдонуу идеясы Сиздин жалаң гана урунттуу учурларды жазууңузга  дем берүүдө турат. Баш тамгалар менен  жазылган сөздөрдү  диаграммаларда да кыйналбай окууга болот. Ошого карабастан  сиздин  өзүңүздүн түшүндүрмөлөрүңүздү кичинекей тамгалар менен бергиңиз келиши мүмкүн. Кээ бир окуучулар  буга келерки этаптарда  аң-сезим картасын түзүүдө кайрылышат, башкалары болсо ушинтип, мисалы,  баалоонун критерийлерин жазышат.

5-кадам. Көбүрөөк орун калтырыңыз

Эң пайдалуу аң-сезим карталары – булар убакытка удаа маалымат менен толукталып тургандар. Аң-сезим картасын алгач кагаз бетине  түшүргөндөн кийин теманы окуп-үйрөнүүнүн бүткүл баскычтарында,  экзамендерди тапшыруу мөөнөтү башталганга  чейин, Сиз кээ бир нерселерди  белгилеп, маалыматты же суроолорду кошумчалай аласыз. Ошондуктан көбүрөөк орун калтыруу сунушталат.

Сүрөттө көрүнүп тургандай тааныштыруулар картасы түшүнүктү, пунктту же суроону  камтыган ячейкалардан турат. Ячейкалардын ар бир башкасы менен жебелер аркылуу  байланышкан. Жебе мамилелер багытын сүрөттөйт жана сүйлөм катары окулат.

Башка варианты: Сиз негизги темадан  баштайсыз, өтө маанилүү жалпы идеяларды  сунуштайсыз жана аларды бутактар сыяктуу анын тегерегине жайгаштырасыз, андан кийин бул бутактардан өз идеяларыңыз же түйүндүү сөздөр жайгаштырылган бутакчаларды  (2,3-бутактар, ушул тартипте) чыгарасыз.

Интеллект – карталарды түзүүнүн негизин көрүү каражаттарын колдонуу болуп саналат. Биринчиден, Сиз узатасынан жазылган бутактарды тартасыз. Бул бутактар идеялардын тартиби, маанилүүлүгү боюнча  жайгаштырууга, бирине-бирин байланыштырууга  жардам берет.

Экинчиден, Сиз сүрөттөрдү сөз жүзүндө айтылган  идеялардын түшүндүрүүлөрү катары колдоносуз, ошондой эле идеяларды чечмелөө, көңүлдү топтоо үчүн атайын  символдорду пайдаланыңыз. Бул болсо картаны көзгө толумдуу, эсте каларлык жана  түшүнүктүүрөөк кылып көрсөтөт. Бул жерде картаны түзүү боюнча дагы бир эстеткич берилген:

«Мүмкүнчүлүктөр веери» техникасы

«Мүмкүнчүлүктөр веери» техникасын татаал проблемаларды чечүүдө гана эмес, комплексттүү иш-чараларды пландаштырууда да колдонууга болот.

Мисал:.

«Идеялар дөңгөлөгү» техникасы

«Идеялар дөңгөлөгү» кайсыл бир проблеманы (бул техникада алардын саны 8) кайсыл проблеманы чечүү үчүн белгилүү сандагы идеяларды эсептеп чыгуу маанилүү шарттардан болуп эсептелген принципке негизделет.

 Үлгү:

                                               Негизги

                                                мыйзам

           Жерге болгон                                                        Билим берүү

менчик                                                                   мыйзамдары

                                              NNNnnffffr            

 Колдонуу боюнча рекомендациялар.

1.                     Так ортосунан сиз чечүүгө зарыл болгон проблеманы же милдетти жазасыз.

2.                     Сегиз – бул компромисстүү вариант, ал Сиз ушунча идеяларды заматта табалбай калсаңыз кыжаалат болгудай анча чоң эмес сан. Биздин мээнин аң-сезимден тыш бөлүгү өзүнүн чыгармачылык мүмкүнчүлүктөрүндө чек дегенди билбейт, мына ошондуктан (теориялык жактан) сиз каалаган сандагы идеяларды жеңил гана ойлоп табасыз

3.                     «Идеялар дөңгөлөгү» ар башка сандагы чабактардан  турушу мүмкүн: 4 - 7; же 12 – баары сиздин пайда болгон проблеманы чечүүдөгү чечкиндүүлүгүңүзгө жараша болот.

“Инсерт”

Бул эмне

Инсерт – текст менен иштөөдөгү активдүүлүктү колдоо инструменти. Барак бетине белги коюунун интерактивдүү системасы. Берилген амал окуучулардын  өздөрүнүн маалымат түшүнүүсүнө көз салуусуна  багытталат.

Эмнени өнүктүрөт?

· Текст менен натыйжалуу иштөө көндүмүн

· Активдүү, терең ойлонулган окууну

· Мурда белгилүү болгон материал менен жаңысын байланыштыруу жөндөмүн

· Теманы андан ары үйрөнүүнү стимулдаштырат

Көрүнүшү кандай?

«ü» - (ооба), эгер сиз окуп жатканга, билгениңиз туура келген учурда коюлат.

«-» - (алуу), эгер маалымат сиздин билгениңизге карама-каршы келсе коюлат.

«+» - (кошуу), эгер окуп жатканыңыз Сиз үчүн жаңы болсо коюлат.

«?» - (суроо), эгер информация кошумча маалыматтарды талап кылса же түшүнүксүз болсо коюлат.

Кантип аткарат?

1 – кадам. Акыл чабуулун өткөрүңүз.

2 – кадам. «ИНСЕРТ» белгиси менен индивидуалдык окуу

3 – кадам. Акыл чабуулунун жыйынтыктарын жуптардагы же кичинекей топтордогу  окуунун натыйжалары менен салыштыруу жана талкуулоо.

4 – кадам. «Инстерт» таблицасынын негизинде алынган маалыматты системалаштыруу.

Иштин бул түрүн жуптарда, кичинекей топтордо же  өз алдынча өткөрүү мүмкүн.

«Инсерт» таблицасы

"Үч баскычтуу интервью"

Бул эмне?

Үч баскычтуу интервью – бул окуучулар ортосунда ролдорду бөлүштүрүү аркылуу проблема же  тапшырма менен тереңирээк таанышууда  же топ  мүчөлөрүнүн бири-бири менен таанышуусу  үчүн «муз жаргыч» катары сабактын же тренингдин башталышында колдонулуучу биргелешип окутуу методу.

Кантип аткаруу керек?

1-кадам. Окуучулар ортосунда ролдор бөлүштүрүлөт, же окуучулар өздөрү импровизациялай алышат.

2-кадам. А окуучусу Б окуучусун көңүл коюп угуп жана сүрөмөлөөчү суроолорду  берип,бир нече минутанын ичинде интервью алат.

3-кадам. Сигнал боюнча окуучулар ролдорун алмашат, жана Б окуучусу А окуучусунан ошончо  минута интервью алат.

4-кадам.  Дагы бир сигналдан кийин, шериктештер башка шериктештерге бурулуп,  төрт окуучудан турган топту түзүшөт.

5-кадам. Топтун ар бир мүчөсү эң кызык учурларды белгилөө менен өз өнөктөшүн жалпы топко тааныштырат.

Окутуучуга биздин кеңештер

«Табууга» зарыл болгон маалыматты же интервьюнун суроолорун алдын ала  таратып койсо болот.

Бул болсо аудиториянын даяр эместигинде иштин үзгүлтүккө учуроосун алдын алат. 

3 кишиден турган топ:

      3 кишиден турган топ

Биринчи кадам                       

                                             Сурап билүүчү      Жооп берүүчү

  Экинчи кадам

 Жооп берүүчү        Сурап билүүчү    

Үчүнчү кадам

           Баары бири-бири менен өз жоопторун бөлүшөт

"Зигзаг"

Бул эмне?

Бул окуучуларга көп сандагы окуу материалын аз убакыттын ичинде иштеп чыгууга мүмкүндүк берген биргелешип окутуу методу.

Эмнени өнүктүрөт?

Социалдык (коммуникативдик) көндүмдөрдү.

Аналитикалык-синтетикалык көндүмдөрдү (эң маанилүү идеяларды, өз ара байлыныштын  бардыгын, резюме жасоо жөндөмүн  бөлүп  көрсөтүү ж.б.у.с.

Презентациялоо көндүмдөрүн.

Кантип аткаруу керек?

1-кадам.

Материалды тандап, аны логикалык бөлүктөргө бөлүңүз (4-6 бөлүктөргө).

2-кадам.

Тандалып алынган  материалдын бөлүктөрүнүн санына жараша 4-6 адамдан турган топторду  түзүңүз. Бул («боордош») топтун ар бир мүчөсүнө өзү үйрөнө турган материалдын бөлүгүнө туура  келүүчү номер бериңиз.

3-кадам.

Үйрөнүлүүчү материалды бөлүштүрүңүз.

4-кадам.

«Эксперттик» топторду түзүңүз. Окшош номерлүү студенттер бир топко биригишет. «Эксперттик» топтун милдети материалды үйрөнүү жана «боордош топто» эң мыкты презентациялоо ыкмасын аныктоо.

5-кадам.

Студенттер «боордош» топторуна кайтып келишет жана өз ара маалымат менен алмашат. Эксперттин милдети топтун ар бир  мүчөсү материалдын өзү жооп бирген бөлүгүн өздөштүрүүсүн камсыз кылууда  турат.

Иштин жыйынтыгында топтун ар бир мүчөсү бүтүндөй материал менен тааныш болот.

6-кадам.

Студенттердин  материалды түшүнүүсүн текшерип, жыйынтыктарды чыгарыңыз.

Текшерүүнүн түрлөрү:

·  Эксперттердин презентациялары;

·  Жазуу иштери;

·  Суроолорго жооп берүү;

·  Тесттик тапшырмалар.

«Зигзагтын» вариациялары

Материалды мындан да терең, максаттуу окуп-үйрөнүү үчүн тексттин ар бир бөлүгү боюнча ачык суроолор камтылган «эксперттик барактарды» даярдаңыз.

Окутуучуга биздин кеңештер

·                    Коллективдүү таанып – билүү ишмердигиндеги кыжы-кужуга даяр болуңуз.

·                    «Эксперттик» жана «боордош» топтордогу иш үчүн жетишерлик өлчөмдөгү убакыт бериңиз (20 минута).

·                    Жардам көрсөтүүгө умтулуңуз, зарыл учурда топторго консультация бериңиз.

1-кадам: Боордош топтор

2-кадам: Эксперттик топтор

3-кадам: Боордош топтор

4-кадам: (милдеттүү эмес) Эксперттердин презентациялары

           1                           2                            3                               4

Бул иштин максаты – талкуу өткөрүү көндүмдөрүн өнүктүрүү.

1.    Студенттер индивидуалдуу түрдө иштешет,  берилген материал боюнча өз суроолорун жазышат.

2.    Студенттер өздөрү тарабынан берилген суроолордун баарына жооп берүүгө милдетүү эмес. Бул тапшырма  студенттердин талкууланып жаткан темага  тиешеси бар нерселер жөнүндө ойлонууга милдеттендирүү үчүн түзүлгөн.

3.    Студенттер колдон келишинче көбүрөөк суроолорду  колдонуулары керек.

4.    Үйрөтүлүп жаткан командаларга топтошуп ар бир студент талкуу үчүн суроосун сунуштайт.

Мисалы: Алгачкы адам баласы боюнча окумуштуулардын (бир окумуштуунун)көз карашы

Суроолордун үлгүлөрү:

Негизги идеясы эмнеде?

Эмне болот эгерде…?

Кантип …. таасир этет?

Жаңы үлгү болуп эмне саналат...?

Эмне үчүн… экендигин түшүндүрүңүз?

Кантип …  түшүндүрүңүз?

Мен буга чейин үйрөнгөнгө мунун кандай тиешеси бар?

… жөнүндө мен кандай тыянак чыгара алам?

… менен …. ортосунда кандай айырма бар?

… менен …. окшоштугу кайсы?

… кантип колдоно алам?

… күчтүү жана начар жактары кайсылар?

Кайсынысы эң жакшы … болуп саналат жана  эмнеликтен?

Топторду түзүүнүн көптөгөн ыкмалары бар:

1.                      Студенттерди окуянын өнүгүшү боюнча бөлүштүрүү, бирок мугалим өз каалоосуна ылайык аракеттениши мүмкүн. Мисалы,  отуз окуучуну ар биринде үчтөн адам бар он топко бөлүүгө болот: Бөлүштүрүүнү оюн формасында уютуруу  мүмкүн, мисалы, туулган айлары, бойлору, жакшы көргөн гүлдөрү, мөмлөрдүн же геометриялык фигуралардын аталыштары боюнча ж.б.у.с.

2.    Алдын-ала жүргүзүлгөн тестирлөөнүн жардамы менен, анын жыйнтыктары  боюнча окутуучу студенттерди үч категорияга  отличниктерге, «орто окугандарга» жана  сабактан жетишпегендерге бөлүштүрөт. Андан кийин ал  жогорудагылардан бирден «өкүлдү» кошуп, триаддарды түзөт.

3.    Окутуучунун аудитория жөнүндөгү маалыматтын негизинде. Эреже боюнча дал ушундай ыкмадан улам ишке ашкере жөндөмдүү топтор  түзүлөт, анткени педагог ар бир топто ак ниетсиз, анча  эмгекчил эмес окуучулар азчылыкты  түзүшүнө, ал эми  бири-бирин тартипти бузууга провокациялагандар бир топто болбошуна  ар дайым кызыкдар.

4.    Группадагы ар бир «бөлүп салынгандын» айланасында  «колдоо топторун» түзүү: окутуучу ар бир студенттен бир топто иштегиси келген үч группалашын атап өтүүсүн суранат жана  жооптордон улам , ким менен эч кимисинин кызматташууну каалабаганын билет. Андан кийин ал ар бир ушундай  студенттин айланасында активдүүлөрдөн, группалаштарына жардам берүүгө мыктуулардан атайын топту түзөт.

5.    Ким менен иштерин, студенттер өздөрү чечишет, бирок бул жол эң эле ийгиликсиз, мына  ошондуктан эң эле аз сунушталат. Студенттердин  жеке тандоосу боюнча түзүлгөн топтор,  эреже боюнча, ар дайым бир типтүү: отличниктер  отличниктер менен иштөөгө умтулушат, студенттер – студенттер менен ж.б.у.с. Студенттер өздөрү түзүшкөн топтор педагогдор тарабынан түзүлгөндөргө караганда ийгиликтерге жетишкен учурлар аз эмес.

6.    Аралаш ыкма, окутуучу  студенттердин группалаштарынан кимиси менен иштегилери  келерин жазуусун өтүнөт. Момундай ыкма  да көңүл бурууга  арзыйт. Андан ары студенттин өзү тандаганы калган жана кимди (же кимдерди)  ал дайындаса, ошол катышкан топтор түзүлөт.

Топко жалпы максаттарды кабыл алууга жана  жалпы максаттарды аткаруу боюнча күч-аракеттерин биргелештирүүгө жардам берүүчү ыкмалар

Зарыл:

·  Проблеманы чечүү жолун көрсөтүү, мурда айтылган идеяларды интеграциялоо;

·  Топтун иш багытына жана темпине таасир этүү, жыйынтыктык чыгарууну аяктоо, тапшырманын  максаттарын жана аны аткарууга бөлүнгөн убакытты эскертүү;

·  Чечим кабыл алуу үчүн зарыл маалыматты топтоо;

·  Жеке тажрыйба  менен байланышкан жана берилген  проблемага тиешелүү фактылар же корутундулоолор жөнүндө билдирүү;

·  Өз ишенимин жана пикирин билдирүүгө. Мисалдарды келтирүүгө, мурда сунушталган ойлорго далилдерди табуу;

·  Жыйынтыктарды чыгаруу, мурда белгиленген максаттардан четтөөлөрдү көрсөтүү..

Топто жагымдуу абалды түзүүгө жардам берүүчү жолдор.

Зарыл:

·  Компромисс издөөгө, мүчөлөр ортосундагы жана  алардын  пикирлериндеги келишпестикти жумшартуу;

·  Ар башка айтылган ойлойлордон жалпылыкты табуу, резюме жасоо;

·  Топтун жетишкендигине көңүл буруу;

·  Ойду билдирүүгө коопсуз атмосфераны түзүү (катышуучу анын оюн шылдыңдашпай турганына ишенимдүү болушу керек);

·  Топтун жалпы кызыкчылыктары үчүн  өздүк  идеялардан  баш тартуу;

·  Курч абалды тамаша менен жеңилдетүү;

·  Ар бир кырдаалда өзүн маданяттуу алып жүрүү.

Топтун биримдүү иштешине тоскоол болгон деструктивдүү жүрүм-турумдун түрлөрү.

Мүмкүн эмес:

·  Талкууну монополизациялоого, топту контролдоону өзүнө алууга аракеттенүүгө, башкаларга жолтоо болууга;

·  Жеке асылууларга, чектен ашкан азилдерге, көрө албастыктын көрүнүштөрүнө жол берүүгө;

·  Кадыр-баркты кемсинтүүчү репликаларды айтууга, башкалардын сезимдерине терс таасир этүүгө;

·  Өздүк кадыр-баркка топту же анын мүчөлөрүн манипуляциялоо жолу менен жетишүүгө;

·  Себепсиз эле терс реакцияны көрсөтүүгө (саботаж), топту, ал өзү аң-сезимдүү түрдө баш тарткан иштерге кайрып келүүгө мажбурлоого;

·  Таанылууну издөөгө, өзүнө көңүл бурууга  жана өзүнүн жеке жетишкендиктерин кооздоп сүрөттөөгө – мактанууга;

·  Өзгөчө привлегияларды талап кылууга;

·  Өздүк ишенимди таңуулоого.

“Синквейн”

Бул эмне?

Синквейн, француз тилинен которгондо – 5 сап. Синквейн маалыматты синтездөөгө, резюмелештирүүгө жардам берген, ак (рифмаланбаган) ыр.

Синквейнди жазуу эрежеси:

1 – сап: Темасы бир сөз менен (адатта зат атооч)

2 – сап: Теманы эки сөз менен баяндап жазуу (эки сын атооч)

3 – сап: Бул теманын чегинде аракеттерди баяндап жазуу (үч этиш же чакчыл)

4 – сап: Темага карата мамиле, сезимдер жана эмоциялар (төрт сөздөн турган  фразалар)

5 – сап: Теманын маңызын бир сөз менен кайталоо (теманын синоними).

Синкейндин үлгүлөрү:

Окуу

Таанып-билүүчү, ойлонуштурулган                        Кубанычтуу жана  трагедиялуу,

Билим, түшүнүк, жетишкендик тартуулоочу     Жандандырып, көңүл көтөрүп, турмуш океанына чөмүлткөн                                                                               

Рухтун, акылдын жана сезимдин өсүшү                Сенин бийлигиңе чек жок,

Жан дүйнөнү байытуучу                                          Не деген кереметсиң!

«Галерея» методу

«Галерея» методу кичи топтордо бир канча суроолорду заматта талкуулоого мүмкүндүк берет. Мында топтук талкуунун ар бир катышуучусу талкуулоого катышып, бардык каралып жаткан суроолорду талкуулоодо өз салымын кошо алат.

1.    – кадам. Проблеманын формулировкасы. Фасилитатор негизги тапшырмаларды бөлүп көрсөтөт.

2.    – кадам Топторго бөлүү. Фасилитатор жалпы топту тапшырмалардын санына карап, кичи топторго болот.

3.    – кадам. Тапшырманын берилиши. Фасилитатор ар бир кичи топко тапшырма берет.

4.    – кадам. Ар бир кичи топтун өз тапшырмасын аткаруусу. Тапшырмаларды аткаруу боюнча жумуш ар бир кичи топтордо жүргүзүлөт (демейде 5-10 минута ичинде).

5.    – кадам. Кичи топтордун жанындагылардын тапшырмаларын толуктап иштөөгө өтүшү. Ар бир кичи топ өздөрү идея жазган чоң баракты албастан, коңшу кичи топтун ордуна айланып өтүшөт. Мунун башка  варианты: топ орун которбой эле, иштелген идеялар жазылган баракты тегерете берип жиберсе да болот. 

6.    – кадам. Жанындагылардын тапшырмаларын толуктап иштөө. Ар бир кичи топ чоң барактын бетине кошуна топтун идеяларын окуп үйрөнүшөт; өзү макул болбогондорду  суроо белгиси менен белгилейт; коңшунун  тапшырмаларын аткарууда  өз идеяларын жазып, баракты толуктайт. 5 минутадан кийин топтор тегерене кийинки кичи топтун барагына өтүү менен, кайрадан орундарын өзгөртүшөт. Орун которуулардын саны кичи топтордун  санына (коюлган милдеттерге) дал келет.

7.    – кадам. Өз тапшырмасына кайтып  келүү. Айдана  боюнча тапшырмадан тапшырмага  өтүү  ар бир кичи топтун өзүнүн баштапкы тапшырмасына кайтып келүүсү менен аяктайт. Топтор бүтүндөй иш учурунда айлана боюнча чоң ак кагаздарда топтолгон идеяларды окуп үйрөнүшөт.

8.    – кадам. Иштин жыйынтыктарын презентациялоо жана талкуулоо. Ар бир топ кезеги менен өз кагаз бетинде топтолгон жыйынтыктарга,  идеяларга түшүнүк берип, комментариялап,  тааныштырып өтөт. Башка топтор презентация жасап жаткан  топтун барагына өздөрү жазган идеяларды комментариялайт жана түшүндүрөт. Зарыл  учурларда идеялар жалпы топто  талкууланышы мүмкүн.